Aksaray İl Rehberi / e-yasamrehberi.com

İlin Adı: AKSARAY - (Aksaray ilinin 7 adet ilçesi vardır.)

Aksaray İlçeleri: Ağaçören, Eskil, Gülağaç, Güzelyurt, Ortaköy, Sarıyahşi, Sultanhanı

Aksaray Plaka Kodu: 68

Aksaray Telefon Alan Kodu: 382

Aksaray Nüfusu: 283.063

Aksaray Bölgesi: İç Anadolu

Şehrin adı ilk olarak haçlı seferleri sirasinda II. Kiliçarslan başkent Konya dişinda askeri bir üs kurmayi düşünür. Bunun için de günümüzdeki Aksaray'ı seçer. Sehri sağlam surlarla, medrese, cami, hastane, bedesten vb. kamu yapilariyla süsler. Her zafer dönüşünde Aksaray'a ugrar, şenlikleri burada başlatir. Şehire de ”Zafer Yurdu” manasinda “DAR - ÜS – ZAFER” adini verir.

Aksaray Tarihi

Aksaray Şehrinin Adını Nereden Alıyor ?

Aksaray ili mimari açıdan özellikle Selçuklu devleti zamanında gelişmiştir. Selçuklu devletinin sultanlarından olan İzzettin Kılıçaslan, şehre çok sayıda mimari yapı yaptırmış ve bu eserler günümüze kadar bozulmadan ulaşmıştır. İzzettin Kılıçaslan şehre çok görkemli bir beyaz saray yaptırmıştır. Tarih bilimcileri şehrin ismini yaptırılan bu beyaz saraydan aldığını söylemektedir. Geçmişte beyaz yerine ak kullanıldığından dolayı şehre gelenler bu bölgeye Aksaray olarak hitap etmiştir. Bundan dolayı şehrin adı Aksaray olarak kalmıştır. Türkiye’de Aksaray İç Anadolu bölgesinde Tuz Gölünün doğusunda yer alan bir ilimizdir. Eskiden Niğde’ye bağlı bir ilçeyken, 15 Haziran 1989 tarihinde il olmuşmuştur.

Aksaray şehrinin tarihi antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Hititlerin devrinde "Garsaura" adıyla anılan bir yerleşim olan son Kapadokya kralı Archelaos tarafından yeniden inşa edilmiştir. Şehri yeniden yapılan kente "Archaleis" adı verilmiştir. Kapadokya Krallığı'nın son bulmasıyla yerleşim Roma topraklarına katılmıştır. Claudius döneminde, Roma kolonisi olan kentin "Colonia Archelais" adıyla bahsedilmiştir. Roma'nın ikiye ayrılmasıyla Bizans idaresine geçen bölge 1078 sonrasında çevre yerleşimlerle beraber Selçuklu hakimiyetine girmiştir. Selçuklular tarafından Kutalmışoğlu'nun himayesine verilen yerleşim daha sonra da yeni kurulan Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına katılmıştır. Sultan II. Kılıç Arslan’nın şehirde yaşaması ve sultan tarafından kente askeri tesisler inşa edilmesi nedeniyle de Dârüzzafer, Dârürribât ve Dârülcihâd unvanlarıyla da anılmıştır.

Anadolu Selçuklu Devleti'nin zayıf düşmesiyle bölge Karamanoğulları Beyliği egemenliğine geçti. Bir süre Eretna Beyliği ve Karamanoğulları arasında el değiştirmiştir. 1399 yılında Osmanlı idaresine geçen bölge 1402 Ankara Muharebesi sonrasında yine Karamanoğulları topraklarına katılmıştır. Karamanoğlu-Osmanlı mücadelesinden sonra 1468'de kesin olarak Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Yerleşim Osmanlı-Karamanoğlu mücadelesinde büyük hasara uğradığı gibi Osmanlı'nın egemen olmasıyla nüfusun önemli bir kısmı İstanbul'a aktarılmıştır. Osmanlı'nın yerleşimiyle İstanbuldaki günümüz Aksaray semti kurulmuştur.

Osmanlı kayıtlarında 1530 yılında Karaman Eyaleti'nin Niğde Sancağına bağlanmıştır. 19. yüzyıl ortalarında yerleşimden Niğde sancağına bağlı bir ilçe olarak bahsedilmiştir. 1868-1869 tarihli yıllık yerleşimde 1020 hane bulunduğu kayıtlara geçmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarıyla kurulan il teşkilatının merkez ilçesi oldu. Aksaray ili, 1933 yılında kapatılmasıyla yeniden Niğde ilinin bir ilçesi olmuştur. 1989 yılında 3578 sayılı kanunla Aksaray ili yeniden kurulmasıyla ilin merkez ilçesi konumuna gelmiştir.

Aksaray'ın Coğrafyası

Aksaray’ın, yüzölçümü 7626 kilometrekaredir. Şehir orta iklim kuşağında olup, soğuk, karasal iklim tipine sahiptir. Şehirin yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır.

Aksaray yüzey şekilleri itibariyle düzlüktür. Denizden 980 metre yükseklikte yer alır. Kentin güneydoğusunda Hasandağı (3268 m); kuzeyi Hasandağı ile birleşen Ekecik Dağı (2137 m) bu yaylada yer alan dağlardır. Aksaray’ın orta kesimleri, kuzeyi, güneyi tamamen ovalıklarla kaplıdır. Güneyinde Obruk Platosu’nun uzantısı ve Aksaray Ovası bulunur. Aksaray, etrafı kuzeyde Kuzey Anadolu (Karadeniz), güneyinde Güney Anadolu Toros Dağları; doğusunda yüksek Doğu Anadolu Platosu, batısında Tuz gölü havzasında yer alıyor. En önemli akarsuyu ise Ulu Irmaktır. Yüzölçümü 7626 km² olan ilin, 5713 km²’si tarım arazisi, çayırlık, otlak ve meradır.

Aksaray’ın en önemli gölü Konya ve Ankara ile aynı sınırlara sahip oldukları Tuz Gölü’dür. Yüzölçümü 1500 kilometre olmasıyla ülkemizin en büyük ikinci gölüdür. Dünyada flamingoların kuluçkaya yattığı Tuz Gölü’dür. Anadolu’da halk dilinde "allı turna" olarak bilinen flamingoların Akdeniz havzası içinde en fazla yavru dünyaya getirdiği göldür.

Aksaray'ın Ekonomisi

İlin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Buğday, arpa, şeker pancarı, burçak, mısır, patates, soğan, fasülye, keten, kenevir, üzüm ve elma yetiştiriliyor. Tarımsal üretimin yanında, yörelerde halı ve kilim dokumacılığı da yapılıyor.

Aksaray’da un, süt, yem gibi gıda sanayi tesislerinin yanında, madenlere dayalı sanayi ve metal eşya, makina imalatı da gelişmiştir. Kentin tek sanayi kuruluşu dizel motor fabrikasıdır.

Aksaray Ulaşım

Aksaray Karayolu Ulaşımı:

Aksaray şehir merkezi, çevre illere ve ülkenin diğer bölgelerine bağlanmaktadır. Kuzeyde Ankara’ya doğuda Nevşehir’e, batıda Konya’ya ve güneyde Niğde ve Adana yolu ile bağlantılıdır.

Aksaray Otogarı Telefon Numarası: 0(382) 213 78 00

Aksaray Havayolu Ulaşım:

Aksaray’da hava alanı bulunmuyor. En yakın hava alanı 74 km uzaklıkta olan Nevşehir Kapadokya havalimanıdır.

Nevşehir Kapadokya Havalimanı Tel: 0384 421 44 55

Sponsorlu Bağlantılar

Aksaray Gezilecek Yerler

Orta Anadolu Bölgesi’nde tarihi İpek Yolu'nun önemli merkezlerinden birisi olan Aksaray, M.Ö. 8. bin yıla kadar uzanan tarihi, çeşitli medeniyetlere ait kültürel varlıkları, tabii güzellikleri ve ticari bir merkez olması dolayısıyla hiçbir dönemde önemini yitirmemiştir. Kapadokya'nın kapısı konumundaki Aksaray, kültürel varlıkları yanında doğal zenginlikleri ile ziyaretçilerine gezilecek ve görülecek yerleri vardır.

Aksaray’ın Doğal Güzellikleri

Akrasay ili, dağlar, vadiler ve şifalı kaplıcalara sahiptir. Başlıca doğal güzellikleri şunlardır:

Ihlara Vadisi: Aksaray’da Güzelyurt ilçesindedir. İç Anadolu Bölgesi'nde doğal, tarihsel ve arkeolojik değerleriyle ünlü Ihlara Vadisi, Tuz Gölü'nün güneydoğusundadır. Aksaray ilinin sınırlan içinde kalır. Türkiye'nin en önemli turistik yeridir.

Hamamboğazı Tuzlusu Kaplıcası: Aksaray-Nevşehir-Ankara kavşağının kuzeyindedir. Toprağı alkali, karbonatlı ve karbondioksitli olan suyu, karaciğer ve safrakesesi hastalıklarıyla metabolizma rahatsızlıklarına iyi gelmektedir.

Ziga Kaplıcası: Aksaray’a 40 km uzaklıkta Yaprakhisar köyü yakınlarındadır. Romatizma rahatsızlığına ve karın içi hastalıklarında faydalıdır. İçildiğinde mide, barsak, karaciğer ve safrakesesi üzerinde çok iyi tesirleri olduğu tesbit edilmiştir.

Hasan Dağı: Niğde-Aksaray yolu üzerinde bulunuyor. 3268 metre yüksekliğinde muhteşem bir güzelliğe sahiptir.

Aksaray Tarihi Yerleri

Aksaray Kalesi: Ulu Caminin güneyindeki surlardan kalıntılar vardır.

Keçi Kalesi: Kale yontma taş ve tuğladandır ve harabe bir haldedir.

Orta Kuyu Kalesi ve Harabesi: Eskil ilçesinin yaylası olan Orta Kuyu’da yer alır ve harap haldedir.

Tavşanlı Kale: İçi mağaralarla doludur. Hititler devrinden kalma bir yerdir.

Zincirli Kale: Yaprakhisar köyünün yakınında bir tepe üzerinde olup, harap bir haldedir.

Eyüphisar Kalesi (Kale Balta): Kale Balta köyünün kuzeyinde bir tepe üzerinde kurulmuştur. Günümüzde harap bir haldedir.

Aksaray: Beyaz mermerden yapıldığı için bu isim verilmiştir. Şehir, adını bu saraydan almıştır.

Aksaray Cami, Medrese ve Türbeler

Eğri Minare (Kızıl Minare): Adını minaresinin renginden ve eğriliğinden gelmektedir.

Selime Camii: Selime köyünde bulunuyor.

Ulu Camii: Karamanoğlu devrinde Sultan Mehmed Bey zamanında yaptırılmıştır.

Bedriyye Medresesi: Danişmendoğullarından Nizameddin Yağıbasan’ın oğlu Bedreddin Yusuf tarafından yaptırılmıştır. Medrese özel idare tarafından müderris Kadızade İbrahim Efendinin oğullarına satılmış olup, halen Kadıoğullarınındır.

Beramuni Medresesi: Gündoğdu Mahallesinde olan medrese, günümüzde harap bir durumdadır.

Zincirli Medresesi: 14. Asır yapısı günümüzde müze olarak kullanıyor.

Cemaleddin-i Aksarayi Türbesi: Ervah Kabristanındadır. Günümüzde harap bir haldedir.

Somuncu Baba Türbesi (Hamid-i Aksarayi): Aksaray Kabristanının ortasındadır. Bursa Ulu Camii yapımında, somun yapıp işçilere verdiği için Somuncu Baba lakabıyla meşhurdur.

Aksaray Hanlar, Kiliseler ve Höyükler

Hangah ve Darphane: Danişmendoğullarından Melik Mahmud Arslan Gazi yaptırmıştır. Halen para basılan yerleri durmaktadır.

Alay Han: Sultanlar tarafından yaptırılan hanların ilk örneklerindendir. Kapısında iki gövdeli bir arslan figürü bulunuyor.

Sultan Han: Görterişli bir kaleyi andıran han, Birinci Alaeddin Keykubat zamanında yapılmıştır. Günümüzde harap bir haldedir.

Ağzı Kara Han: Alaeddin Keykubat devri eserlerindendir. Avlusunun tam ortasında olan köşk mescid muhteşem bir eserdir.

Yılanlı Kilise: İçinde dini motif ve freskler görenlerin ilgisini çekmektedir. Bazı tarihi yapılarda olduğu gibi bu kilisenin de adını aldığı bir efsanesi de vardır.

Ağaçaltı Kilisesi: Dokuzuncu asra aittir. Ihlara Vadisindedir. Daniel Kilisesi adıyla da bilinir. Ayrıca Ihlara Vadisinde Pürenlisekli Kilisesi, Kokar Kilise ve Kargedik Kiliseleri de vardır.

Aşıklı Höyük: Çok eski devirlere ait kalıntılar bulunmaktadır.

Acem Höyük: M.Ö. 3000 yılından bu yana yerleşim olarak kullanılmış ve günümüzde burada bir köy bulunmaktadır.

Aksaray Kamp Alanları

Aksaray Şenlik ve Festivalleri

3. Aksaray Gençlik Festivali: 19 Mayıs - 21 Mayıs - Merkez/AKSARAY

37. Uluslararası Aksaray Ihlara Kültür Turizm Ve Sanat Festivali: Tarih: 25 Temmuz - 29 Temmuz - Güzelyurt / AKSARAY

Aksaray Ihlara Kültür Ve Turizm Festivali: Her yıl geleneksel olarak Temmuz ayında Aksaray Belediyesi tarafından kutlanıyor. Festivalin ilk günlerinde kutlamalar kapsamında yerel ve ulusal sanatçılar konser veriyor, Belediye önünden başlayan festival yürüyüşü yapılıyor, resim, el sanatları sergileri açılıyor, spor gösterisi ve yöresel oyun gösterileri gerçekleştiriliyor.Festivalin son gününde ise geleneksel olarak Ihlara Vadisi’nde yürüyüş yapılıyor.

Aksaray'da Ne Yenir?

Aksaray’a yolunuz düşerse lezzetli et ve sebze yemeklerinin olduğu zengin bir mutfağa sahiptir.

Soğanlama: Kıyma ve soğan kavrulmasından oluşan bu yemek Aksaray’da her evde yapılır.

Erişte: Uzun şeritler halinde hamurdan elde edilip kurutulmasıyla oluşur.

Kuskus Pilavı: Kışın ve ramazanlarda çokça tercih edilir.

Bamya Çorbası: Yöresel lezzet bamya çorbasıdır. Bayramlarda, özel günlerde tercih edilen meşhur lezzetlerin de başında gelmektedir.

Çiğleme: Aksaray’ın en meşhur tatlısıdır.

Höşmerim: Yine höşmerim de çok pratik ve az malzemeyle ortaya çıkmış bir tatlı çeşididir.

Sarığı Burma (Katmer): Lezzetli bir diğer tatlı çeşididir

Aksaray’dan Ne Alınır?

Taşpınar Halısı: Elde dokunan ve kök boyalarla renklendirilir.

Hediyelik Eşya: Geleneksel çini sanatının en güzel örnekleri uygulanan eşyalar.

Gülağaç Sele Sepeti: Kendine has örgü tekniğiyle Gülağaç'a özgü, kadınlarca örülüp saklama ve taşıma kabı amaçlı kullanılan sepetler.

Aksaray Devlet Daireleri İletişim Bilgileri

T.C. Aksaray Valiliği

Adres: Minarecik Mahallesi M. Altınsoy Caddesi No:3 68100 Aksaray / Türkiye
E-Posta: aksaray@icisleri.gov.tr
Telefon: 0(382) 213 50 20
Faks: 0(382) 213 11 50

Aksaray Belediyesi

Adres: Zincirli Mahallesi, Bankalar Cd. No:55, 68100 Merkez/Aksaray
Çözüm Hattı: 444 55 68
Telefon: (0382) 213 54 92
E-Posta: belediye@aksaray.bel.tr

Aksaray Emniyet Müdürlüğü

Adres: Yeni Sanayi Mahallesi, E90 Karayolu, 68200 Aksaray Merkez/Aksaray
E-mail: aksaray155@egm.gov.tr
Telefon: 0382 288 64 00

Aksaray Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Adres: Yeni Sanayi Mahallesi, 68200 Merkez/AKSARAY
Santral: 0(382) 502 20 00 (10 Hat)
İdare Fax: 0(382) 502 20 25
Eposta: aksarayeah@saglik.gov.tr

Aksaray Defterdarlığı

Adres: Sanayi Mahallesi E 90 Bulvarı No:53 68200 AKSARAY
Tel: (0382) 215 88 11 – 215 88 00
E-Posta: aksaraydef@maliye.gov.tr

AKSARAY Tapu Müdürlüğü

Adres: Sanayi Mah. Valilik Ek Hizmet Binası C Blok Kat:2 Aksaray

Telefon: (382) 280 19 45 - 280 19 41
Faks: 0(382) 505 00 27
E-mail: aksaray-tsm@tkgm.gov.t

Aksaray Kadastro Müdürlüğü