Anadolu'da Uygarlığın Yolu Firig Vadisi
Anadolu'nun binlerce yıl öncesine dayanan en eski uygarlıklarından biri olan Frigler, tıpkı Hititler gibi uzun yıllar boyunca bu topraklarda hakimiyetini sürdürmüştür. Tarihleri M.Ö. 11. yüzyıla dayanan ve Anadolu'ya bu tarihlerde geldiği düşünülen Frigler, Eskişehir-Kütahya-Afyon arasında bulunan ve bugün Frig vadisi olarak adlandırılan bölgede yerleşim gerçekleştirmiştir.
Frig Vadisi Tarihçesi
Yaklaşık 3000 yıl öncesine dayanan Frig vadisi, aslında bu dönemlerde büyük Frig uygarlığının hüküm sürdüğü toprakları ifade etmektedir. M.Ö. 11. yüzyıl ortası dönemlerinde Anadolu'ya giriş yaptıktan sonra özellikle demir çağında önemli bir güç olarak hüküm sürmüşlerdir. Aslında bu süreç içerisinde Anadolu'da yüzyıllar boyunca karanlık ve bilginin az olduğu bir dönem yaşanmış olmakla birlikte M.Ö. 8. yüzyıl dönemlerinde Yassıhöyük-Polatlı bölgesinde Frig Krallığı kurulmuştur.
Aslında coğrafi olarak Sakarya Irmağı ile Büyük Menderes'in yukarı bölgesi arasında kalan ve eski çağda Frigya olarak adlandırılan bu bölge bugün önemli bir turizm alanı olarak Frig Vadisi şeklinde adlandırılmaktadır. Yönetimi bir kral tarafından gerçekleştirilen Frig devletinde topraklar rahiplerin denetiminde olurken, tarım ve hayvancılık ile ilgilenmiş bir toplum bulunmaktadır. Bugün vadi olarak adlandırılan bölge içerisinde Frig medeniyeti tarafından bir karayolu ağı oluşturulmuştur ve güçlü bir ticaret ilişkisi geliştirilmiştir.
Aslında Frig tarihinden bahsedildiğinde mutlaka Eşek Kulaklı Kral Midas hikayesinden de bahsetmek gerekir. Uygarlığın başkenti olarak Ankara civarında bulunan Gordion antik kentini kullanılmış olsa da birçok farklı bölge ile birlikte vadi içerisinde de yerleşimler gerçekleştirilmiştir. İşte bu bölgelerden biri içerisinde yer alan Midasşehir gibi önemli noktalar, Frig Krallığı ile Kral Midas'ın önemini bir araya getirmektedir.
Kral Midas, efsanelerde ve hikayelerde tek bir kişi olarak adlandırılsa da aslında Midas kelimesinin Frig dilinde kral ya da yaygın kullanılan bir isim olarak bulunduğu da düşünülmektedir. Bilindiği üzere efsanelerde geçen Eşek Kulaklı Kral Midas tarih boyunca incelemelere konu olmuştur. Bu kapsamda Midas’ın aslında bir hastalık nedeniyle kulaklarının bu görüntüye ulaştığı düşünülür.
Günümüzde Frig Vadisi
Frig vadisi günümüzde özellikle turizm açısından Türkiye'nin en önemli tarihi bölgelerinden birini oluşturmaktadır. Bölgede el değmemiş bir coğrafya yer alması ile birlikte kayalara oyulmuş yapılar ve hatta birçok restore edilmiş kısım vadi içerisinde yapılan turistik gezileri çok daha değerli, keyifli ve anlamlı bir hale getirmektedir.
Bugün koruma altında bulunan Frig vadisi, Eskişehir - Kütahya - Afyon gibi önemli 3 il sınırlarında yer alan geniş bir bölge olarak medeniyetin izlerini halen taşıyan birçok tarihi kalıntı, antik eser ve yapıyı bulundurmaktadır. Jeolojik yapı gereği Kapadokya gibi bir benzerliği bulunması ile birlikte Frig Vadisi'nde tarih boyunca inşa edilmiş kiliseler, kral mezarları, kaleler, mezar odaları ve sarnıçlar gibi birçok farklı nokta bulunmaktadır.
Sponsorlu Bağlantılar
Frig Vadisi Nasıl Gezilir?
Bir Frig Vadisi turu gerçekleştirmek istiyorsanız, çoğu kişinin tercih ettiği gibi bir noktadan başlayarak sonuna kadar arabayla devam etmeyi düşünebilirsiniz. Ancak macera dolu bir doğa sporu gerçekleştirmek için kamp yaparak ilerlemeyi seçtiğinizde de atlı tur, bisiklet turları ve trekking gibi uzun bir rota tercih edilebilir. Özellikle tarihi Frig uygarlığının kullandığı antik yollardan ilerlemek isterseniz, trekking veya bisiklet turları seçilebilir.
Daha önce bahsedildiği şekilde birçok farklı noktayı görmeniz ile birlikte Frig Vadisi rotasını tamamlayabilirsiniz. Eğer uzun bir vakit ayırmadan sadece günlük bir gezi gerçekleştirirseniz, bölgede konaklama imkanı pek bulunmadığı için araç ile gezmeyi tercih edebilirsiniz. Fakat sindirerek ve keyifli bir gezi için birkaç günlük bir tur içerisinde yani en az iki gün içerisinde hem doğa hem de tarih gerisini yavaş yavaş tamamlayarak vadi görülebilir.
Frig Vadisi'ne Nasıl Gidilir?
Frig Vadisi’ne ulaşmak için Eskişehir, Afyonkarahisar, Kütahya, Ankara ve İstanbul üzerinden ulaşım sağlanabilir. Özellikle üç önemli şehir olması bağlamında;
• Eskişehir üzerinden yaklaşık 60 kilometre
• Afyonkarahisar üzerinden yaklaşık 120 kilometre
• Kütahya üzerinden de yaklaşık 30 kilometre yol arabayla kat edilerek vadiye ulaşılabilir.
Ayrıca Ankara üzerinden karayolu ile 300 kilometre ve İstanbul üzerinden karayolu ile yaklaşık ile 300 kilometre mesafe sonrasında Frig Vadisi'ne ulaşmak mümkündür.
Frig Vadisi Görülecek Yerler
Frig Vadisi’nde geziye başladığınızdan itibaren önemli bir rotayı takip etmeniz gerekecektir. Bu rota içerisinde de özellikle sıralı bir şekilde onun üzerinde yer bulunmaktadır.
Aslanlı Mabet
Sıralı bir şekilde ilerlerseniz, Eskişehir üzerinden Frig vadisi rotasına giriş yaptığınızda, karşınıza ilk olarak Seyitgazi Kümbet köyünde bulunan Aslanlı Mabet çıkacaktır. Solon’un Mezarı olarak da adlandırılan bu tarihi eser, mezarın üstündeki aslan kabartmaları ile kayalara oyulmuş önemli bir nokta oluşturmaktadır.
Kümbet-Himmet Baba Türbesi
Yine aynı köy içerisinde yer alan Kümbet ise 13. yüzyıldan kalma olmakla birlikte bir höyük üzerinde yer alan Himmet Baba Türbesi ile bilinmektedir. Dış görünüşü sekizgen ve iç görünüşü ise bir daire oluşturan bu yapı, hem Bizans hem Osmanlı İmparatorluğu döneminden de izler bulundurmaktadır.
Gerdekkaya
Bir sonraki durak olarak Soğanlı Vadisi'nde bulunan Gerdekkaya, Helenistik çağda kalmış görselliği ile giriş kısmında bulunan iki sütunu ile çok etkileyici bir görsellik sağlamaktadır. Yaklaşık 30 yıl önce bir restorasyon yapılmış olmakla birlikte dışarıdan tapınak gibi görünse de aslında bir anıt mezar olarak inşa edilmiştir.
Pişmiş Kale
Ortaçağa kadar kale olarak kullanılmış bir yapı yer alsa da bugün dıştan bakıldığında hiç kendini belli etmeyen bu kale iç yapısında ise kayadan oyulmuş odacıklar, su sarnıcı ve anıt mezarlar ile gayet önemli bir nokta oluşturmaktadır.
Yazılıkaya Midas Anıtı
En önemli noktalardan biri olan Yazılıkaya yani Midasşehir ve Midas Anıtı dünya genelinde de meşhur bir Frig kalıntısı olarak bilinmektedir. Aslında bu noktada Midasşehir kalıntıları yer almakla birlikte şehir içerisinde Kırkgöz Kayalıkları ve Küçük Yazılıkaya gibi önemli noktalarda yer almaktadır.
Midas Anıtı, Frig tarihinin en meşhur eserlerinden biri olmakla birlikte tarih boyunca insanların uygarlık tarihini incelemek için üzerinde çalışmalar gerçekleştirdiği en önemli yapılardan birisidir. Son 200 yıl içerisinde binlerce kişi tarafından araştırma gerçekleştirilmiş bu kayanın yaklaşık 2500 yıl önce bu konumda inşa edildiği ve yazıldı düşünülürken, görkemli yapısı ile birçok gizemi de içerisinde halen barındırmaktadır.
Kırkgöz Kayalıkları, Sarnıçlar Ve Küçük Yazılıkaya
Sırasıyla devam ettiğinizde birçok farklı küçük göz göz odalardan oluşan Kırkgöz Kayalıkları eskiden bir yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Frig yerleşimlerinde sıklıkla görülen sarnıçlar açısından da bir sonraki adımda bulunan bu örnek, çok derin noktalara kadar inen bir su kuyusu oluşturmaktadır. Aynı bölge içerisinde bulunan Küçük Yazılıkaya veya diğer ismi ile Hasanbey Kayası önemli bir anıt olarak çok fazla zarara uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır.
Yapıldak Kale
Kümbet Vadisi'nde görmeniz gereken en önemli noktalardan birisi de Yapıldakkale olmakla birlikte Frig zamanının tarihini gösteren bezemeli mezar gibi önemli noktalar bulunmaktadır.
Aslankaya
Afyonkarahisar'a doğru ulaştığınızda, İhsaniye ilçesi Emre Gölü yakınlarında bulunan Aslankaya sıradaki noktayı oluşturacaktır. Bir cephesinde çok büyük bir aslan kabartması ve Frig yazıları olan bir anıt mezar olmak ile birlikte günümüze kadar bir kısmı kaybolmuştur. Çünkü araştırmalara göre bu anıt mezar içerisinde eski zamanlarda bir tanrıça Kibele heykeli bulunduğu fakat sonradan çalındığı tespit edilmiştir.
Üçlerkayası
Yine İhsaniye ilçesinde bulunan Üçlerkayası takriben 4000 yıl öncesine uzanan bir tarihe sahiptir. Çünkü bu yerleşim yerinin öncelikle Hititler tarafından kullanıldığı sonrasında Frigler tarafından yerleşim yeri olarak tercih edildiği ve ardından Roma imparatorluğu ile Selçuklu devleti tarafından da kullanıldığı bilinmektedir. Tarım ve hayvancılığın uygulandığı bu bölgede en önemli yerleşim yeri olarak hem mimarisi hem görselliği ile unutulmaz bir anıt oluşturmaktadır.
Aslantaş Ve Yılantaş
Frig vadisi içerisinde aynı bölgede bulunan bir sonraki konumda Aslantaş ve Yılantaş yer alır. Yine yaklaşık 3000 yıllık bir maziye sahip olan bu iki anıt, birer kral mezarı olarak inşa edilmiştir.
Avdalaz Kalesi
Dev kayalar içerisinde oyularak oluşturulmuş bu kale, Bizans İmparatorluğu’ndan bu yana bir yerleşim yeri olmakla birlikte sağlık turizmi açısından da bu bölgeyi ziyaret eden birçok kişinin görmek istediği anıtlar arasında bulunmaktadır.
Ayazini Kilisesi
Yine kayalara oyulmuş bu yapı da yaklaşık 1000 yıl öncesinde Bizans dönemi yapısı olarak çok etkileyici bir görselliğe bir görselliğe sahiptir. Kayalar içerisinde kubbeli bir şekilde oyulmuş yapısı ile birlikte sonrasında Türk tarihi içerisinde de Gavur Hamamı olarak adlandırılmış ve kullanılmıştır.