Ardahan Şehir Rehberi

İlin Adı: ARDAHAN - (Ardahan ilinin merkez ilçesiyle birlikte 6 adet ilçesi vardır.)

Ardahan İlçeleri: Adıyaman merkez ilçe, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof

Ardahan Plaka Kodu: 75

Ardahan Telefon Alan Kodu: 478

Ardahan Nüfusu: 98.907

Ardahan Bölgesi: Doğu Anadolu

Ardahan çok eski bir tarihe sahiptir. İlk bilinen sakinleri Hurrilerdir. Daha sonra Hititlerin hakimiyetine girdi. Bölge daha sonra Urartuların işgaline uğramıştır. Asurlular ve Babiller bölgeye hakim olmak istedilerse de başarılı olamadılar. M.Ö. 7. asırda Perslerin istilasına uğradı. M.Ö. 4. asırda Makedonya Kralı İskender, Persleri yenerek burasını ele geçirmiştir.
M.S. 395'te Roma ikiye bölününce, bu bölge de tüm Anadolu gibi Bizans İmparatorluğunun payına düşmüştür. 1068'de Sultan Alparslan, Ardahan'ı fethederek Türk topraklarına katmıştır. Böylelikle 1071 Malazgirt Zaferinden önce Anadolu'nun ilk fethedilen yerlerinden biri Ardahan olmuştur.

Ardahan'ın Tarihi

Ardahan, Türk hakimiyetine girdikten sonra sırsıyla İlhanlılar, Celayirliler, Timurlular, Karakoyunlular ve Akkoyunlular bölgeye hakim olmuşlardır. Akkoyunlu İmparatorluğu yıkılınca ise bölge Safevilerin eline geçmiştir.

Kanuni Sultan Süleyman Hanın ilk yıllarında bölge Osmanlı Devleti hakimiyetine girmiştir. Ardahan Kalesi uzun yıllar Osmanlı topraklarını Kafkasya'dan gelen saldırılara karşı gelme de yardımcı olmuştur. 1878 yılında gerçekleştirilen Ayestefanos Antlaşmasıyla Rusya'ya verilen bölge, 1918 Brest-Litovsk Antlaşmasıyla da geri alınmıştır. Kent, 26 Nisan 1919'da Gürcülerin işgaline uğramıştır. Gürcistan'ın Kızılordu tarafından işgali üstüne Gürcistan Hükümeti, 23 Şubat 1921'de Ardahan, Çıldır ve Posof'u Türk Hükümetine bıraktığını açıklamıştır. Doğu cephesi birlikleri de aynı gün harekete geçerek, ilin bulunduğu bölgeyi Türk topraklarına katmıştır.

Ardahan, cumhuriyetin ilk yıllarında il iken, 1926'da Kars iline bağlı bir ilçe durumuna getirildi ve 1992 yılında yeniden il olmuştur.

Ardahan şehrinin adı nereden geliyor?

Ardahan’ın isimini verenler ise Gürcülerdir. Şehrin adı Gürcüce Ardana’dan geliyor. Eski adı Artan olan Ardahan ili yaklaşık 3000 yıllık bir geçmişe sahip olmakla birlikte M.S. 628 yılında Hazar Türklerinin bir kolu olan Arda Türklerinin eline geçerek Ardahan adını almıştır.

Cumhuriyetin İlanından sonra il olan Ardahan, 1926 yılında 877 Sayılı kanun ile ilçe yapılarak Kars iline bağlanmıştır. Daha sonra 27 Mayıs 1992’de çıkarılan yasayla, yeniden Türkiye Cumhuriyeti’nin 75. ili olmuştur.

Ardahan'ın Coğrafyası

Ardahan ili, Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer almaktadır. Rakımı 1800 metreye sahip olmasıyla ve yüz ölçümü 5.661 kilometrekaredir.

Doğu Anadolu Bölgesi’nin, Karadeniz Bölgesi’ne komşu olduğu kuzeydoğu kısımında yer alan şehir yüksek ve engebeli arazi yapısına sahiptir. İi sınırları içinde yüksekliği 3000 metreyi aşan pek çok doruk vardır. Çoruh-Kelkit dağlarının en doğu kesimini oluşturan Yalnızçam dağları Artvin il sınırı boyunca uzanıyor. İlin kuzeydoğu kesiminde Keldağ (3.033 m.), doğu kesiminde ise Akbaba Dağı (3.026 m.) yer almaktadır.

Ardahan’ın en önemli akarsuyu Kura ırmağı, en büyük gölü üçgen biçimli Çıldır gölüdür. Van gölünden sonra Doğu Anadolu Bölgesinin ikinci büyük gölü olan Çıldır, lav akıntısı sonucunda oluşmuş olup bir "lav seti gölü" olmuştur.

Ardahan'ın İklimi:

İl genelinde karasal iklim olup kışlar uzun, sert ve kar yağışlıdır. Şehrin batı ve kuzeyinde daha çok Karadeniz ikliminin özellikleri görülmektedir.

Ardahan'ın Ekonomisi

Ardahan da çayır-mera alanlarının fazla olmasıyla tarım ve hayvancılık faaliyetleri gelişmiştir. İl genelinde buğday, arpa gibi tahıl ürünleri yetiştiriliyor. İlde büyük ve küçükbaş hayvancılık, mera hayvancılığı yapılmaktadır. Kentte fazla sayıda kümes hayvanı beslenmektedir. En çok da beslenen kümes hayvanı ise Kaz’dır.

Ardahan Karayolu Ulaşım:

Karayolu Ardahan'a ulaşım olarak İstanbul'a uzaklığı yaklaşık olarak 1500 km olmaktadır. Ankaray'a uzaklığı 1050 km olmaktadır. Ulaşım kara yolu ile mümkün.

Ardahan Otogarı Telefon Numarası: 0478 211 35 68

Ardahan Havayolu Ulaşım:

Ardahan'a 90 km uzaklıktaki Kars havaalanı ile sağlanmaktadır.

DHMİ Kars Harakani Havalimanı Telefon Numarası: 0474 213 56 68

Ardahan Demiryolu Ulaşım:

Ardahan'a 90 km uzaklıkta Kars Devlet Demir yolları ile ulaşım sağlanmaktadır.

TCDD Kars Tren İstasynu Tel: 0474 223 43 98 (07.00 - 17.00)

Ardahan Gezilecek Yerler

Yüksek ovaları, akarsuları, ormanları, zengin çiçek çeşitliliğine sahip yaylaları ve iki gölü ile Ardahan keşfedilmeyi bekleyen bir doğa cennetidir. Ardahan, ilin coğrafi yapısı ve tarihi geçmişinden kaynaklanan kendine özgü doğal ve tarihi değerlere sahiptir.

Ardahan Kalesi: Şehir merkezinde ve Kura Nehrinin sol kıyısında yer alır. Ardahan Kalesi Selçuklular tarafından yapılmış ve Osmanlı döneminde de kullanılmış olan bir kale özelliği barındırır.

Kalecik Kalesi: M.Ö. 8. Yüzyılda Urartular tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir.

Altaş Kalesi: Altaş köyünün doğusunda yer almaktadır. Türk dönemi öncesine ait kalıntılar üzerine, Türk döneminde inşa edilmiş olduğu muhtemeldir.

Şeytan Kalesi: Urartu dönemine ait olduğu sanılan Şeytan Kalesi Çıldır ilçe merkezinin 1 km. doğusunda yer alan sarp arazi ve hakim bir tepeye kurulu önemli bir turizm merkezidir.

Kazan Kalesi: Ardahan’ın 12 – 13 km kuzeydoğusunda yer alır. Bu kalenin M.S. 8. 9. Yüzyıllarda Türkistan’daki Kazan bölgesinden gelip, bu bölgede yaşadıkları bilinen Türkler tarafından yapıldığı sanılmaktadır.

Sevimli Kalesi: Hanak ilçe merkezinin 20 km. güneydoğusundaki Sevimli köyü civarında yer alan bu kale Urartu Kalelerinin özelliklerini taşımaktadır.

Kurtkale Kalesi: Çıldır ilçe merkezinin 36 km. kuzeydoğusundaki Kurtkale nahiyesinin 1 km. güneyinde ve Gürcistan sınırında bulunmaktadır.

Kinzi Kalesi: Milattan önce inşa edildiği sanılan Kinzi Kalesi Ardahan’ın 30 km. batısındaki Bağdeşen köyünün kuzeyinde yer alır.

Cak Kalesi: Posof’a bağlı Türkgözü sınır karakolu yakınlarında Türkiye – Gürcistan sınırını çizen Cak suyu kenarında inşa edilmiş olan bir kaledir.

Savaşır Kalesi: Posof ilçesine bağlı Savaşır (Cancak) köyünün Güneydoğusunda üç yanı vadi ile çevrili, dil biçiminde sivri bir tepe üzerine kurulmuştur.

Kol Kalesi: Posof ilçe merkezinin yaklaşık 6 km batısında bulunan Kol Köyü’nün doğusunda yüksekçe bir tepe üzerinde yer almaktadır.

Mere Kalesi: Ardahan – Posof yolu üzerinde, Posof’a yaklaşık 5 km güneydoğusunda yer almaktadır. Kesin inşa tarihi bilinmeyen kalenin tarihi kaynaklarda ismine rastlanmaktadır.

Kırnav Kalesi: Hanak ilçemizin 5 km batısında Ardahan – Hanak karayolu üzerinde yer almaktadır Alçak bir tepe üzerinde yer alan Kale, oldukça yüksek beden duvarlarına sahiptir.

Çıldır Yakınlarında Kara Kale: Çıldır ilçe Merkezinin yaklaşık 8 km doğusunda bulunan Karakale köyünün 300 mt. Doğusunda ve Kara Çıngıl deresinin akış yönüne göre sağında sarp kayalıklar üzerinde konumlandırılmış bir kaledir.

Kışla Hanak (Avcılar Kalesi): Ardahan’ın Hanak İlçesine 3 km uzaklıktaki Kışla Hanak Avcılar Köyünün 2 km kuzey batısında Kalecik Mevkii denilen yerde bulunmaktadır.

Hanak Yakınlarında Kara Kale: Hanak İlçe Merkezinin yaklaşık 19 km kuzey batısında Cin Dağının 1 km doğusundaki Karakale Köyü’nün doğu ucunda yer alır.

Dedeşen Köyü Kale Kalıntıları: Kale kalıntıları, Göle ilçesine bağlı Dedeşen Köyünün kuzey sırtlarında bulunan alçak tepe üzerinde yer almaktadır.

Ardahan Tabyaları

Boğazlarda ve sınırlarda XIX. Yüzyıl sonrasında savunmada kalelerin önemini yitirmesinin ardından Tabya adı verilen askeri savunma yapıları ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devletinde sıkça kullanılan bu savunma yapılarından 4 tanesi de Ardahan’da bulunmaktadır.

Ramazan Tabyası: Ardahan il merkezine 5 km kuzeyinde yer alan bu Tabya 1877 – 1878 Osmanlı – Rus savaşında (93 Harbi) önemli bir rol oynamıştır.

Ahali Tabyası: Ardahan il merkezinde yer alan bu tabya 1877 – 1878 Osmanlı – Rus savaşında halk tarafından yapılmıştır.

Kötenelik Tabyası: Şehrin doğu bölümünde kura nehrinin yanında yer almaktadır.

Senger Tabyası: 1877 – 1878 Osmanlı – Rus savaşı sırasında Ahali Tabyası’ nın güneyinde inşa edilmiştir.

Ardahan’nın Doğal Güzellikleri

Atatürk Silueti: Damal ilçesinin Karadağ yamaçlarına yansıyan Atatürk Silueti her yıl 15 Haziran – 15 Temmuz tarihleri arasında 17:10 ve 18: 20 saatleri arasında görülebilir.

Bülbülan Yaylası: Ardahan’ın Doğu Karadeniz Bölgesi sınırında bulunmaktadır. Artvin, Göle ve Şavşat arsında bulunan doğal güzellikleriyle ön plana çıkan bir yayladır.

Yalnızçam Yaylası: Doğal güzelliğinin yanı sıra kış sporlarının da yapılabildiği eşsiz güzelliğe sahip bir turizm alanıdır.

Çıldır Gölü – Akçakale Adası: Deniz seviyesinden 1960 mt. yükseklikte bulunan Çıldır Gölü çevresindeki sulak alan habitatların florası lokal ve nadir türler bakımından zengin olup, 101 çeşit bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır.

Göle Okçuoğlu Yaylası: Köroğlu dağlarının eteklerinde yer alan bu yayla çeşitli bitki varlıkları ve yabani hayvanları ile doğal bir güzelliğe sahiptir.

Aktaş Gölü: Gürcistan sınırı arasında bulunan bir göl olup göl içerisinde sürekli hareket halinde olan 12 adacık bulunmaktadır.

Kura Nehri: Ardahan’dan geçerek Azerbaycan’a ulaşan Kura Nehri burada Aras Irmağıyla birleşerek Hazar Denizine dökülür.

Ardahan Şenlik ve Festivalleri

Çıldır Gölü Festivali: Yakın bölgelerde yaşayan Azerbaycan, Kırgızistan,Kazakistan ,Gagavuzya, Gürcistan ve Türkmenistan gibi komşu ve akraba ülkelerden gelenlerin de katılımıyla yapılan bir şenliktir.

Göle Ulusal Kaşar Festivali: Namı Yeşil Göle’de olan ilçede geleneksel olmuş festivallerden biridir.

Ardahan Bal Festivali: Ardahan’ın balını tanıtmak amacıyla her yıl geleneksel olarak festivalde balın ve ilin kültürü tanıtılmaktadır.

Ardahan'da Ne Yenir?

Ardahan coğrafi koşullarıyla tarım ve hayvancılığa dayalı mutfağı gelişmiştir. Ardahan’ın kaşar peyniri ve balı ülke çapında isim yapmıştır.

Etli Mantı: Ardahan'ın en meşhur yemeğidir.
Feselli: Ardahan'a özgü bir lezzet.
Katmer: Bir hamur işi yemeğidir. Ardahan'da bayramlarda, ramazanlarda sıkça yapılır.
Kesme Aşı: İçerisinde hamur işi olan, çorba tarzında ama sulu bir yemektir. Çok besleyici ve lezzetlidir.
Gevrek: Gevrek simit tarzı Ardahan'ın kahvaltı sofralarının vazgeçilmezidir.
Pişi: Pişi yine hamur işi olup kahvaltılarda, çayın yanında olmazsa olmaz bir lezzettir.

Ardahan dan Hediyelik Ne Alınır ?

Ardahan, halıcılık ve gümüş işlemeciliği ildeki en önemli el sanatlarının içinde yer almaktadır. Yöreye özgü motiflerin olduğu gümüş kemer, başlık, takılar, gümüşten yapılan hediyelikler ve Damal bebekleri bölgeye gelen ziyaretçilerin ilgisini çektiği hediyelik eşyalardır.

Ardahan Devlet Daireleri İletişim Bilgileri

T.C. Ardahan Valiliği

Adres: Karagöl Mahallesi, Kongre Cd. No:113
E-Posta: ardahan@icisleri.gov.tr
Telefon: 0478 211 44 72

Ardahan Belediyesi

Adres: Karagöl Mahallesi, Kongre Cd. No:113
Telefon: 0478 211 44 72
E-Posta: ardahan@icisleri.gov.tr

Ardahan Emniyet Müdürlüğü

Adres: İnönü Mahallesi Oltu Caddesi, 75000
E-Posta: ardahan@egm.gov.tr
Telefon: 0(478) 211 5720
Fax: 0(478) 211 5719

Ardahan Devlet Hastanesi

Adres: İnönü mah. Sugöze Mevkii Göle Yolu Üzeri Ardahan Devlet Hastanesi ARDAHAN
Telefon: 0478 211 30 44 – 0478 211 28 21 - 0478 211 35 00 - 0478 211 29 09 - 0478 211 54 48
Faks: 0478 211 31 12
E-Posta: ardahandhs1@saglik.gov.tr

Ardahan Defterdarlığı

Adres: Karagöl Mahallesi, Kongre Cd. No:42, 75000 Ardahan Merkez/ARDAHAN
Tel: 0478 211 31 16 – 0478 211 32 17
Faks: 0478 211 30 53
E-Posta: permd75@maliye.gov.tr

Ardahan Tapu Müdürlüğü

Telefon: 0478 280 1015
Faks: 0478 211 3129
E-mail: ardahan-tsm@tkgm.gov.tr

Ardahan Kadastro Müdürlüğü

Telefon: 0478 280 1011
Faks: 0478 211 4806
E-mail: ardahan-km@tkgm.gov.tr

Ardahan İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü

Adres: Karagöz Mahallesi Kongre Caddesi No:113 Hükümet Konağı ARDAHAN
Telefon: 0478 211 45 16 - 0478 211 23 87
Faks: 0478 211 20 67