İlin Adı: MUŞ (Muş ilinin 6 adet ilçesi vardır.)
Muş İlçeleri: Bulanık, Hasköy, Korkut, Malazgirt, Merkez, Varto
Muş Plaka Kodu: 49
Muş Telefon Alan Kodu: 436
Muş Nüfusu: 407.992
Muş Bölgesi: Doğu Anadolu
Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Muş, Malazgirt Savaş’ında Anadolu’nun kapısının kesin açıldığı yerdir. Savaştan sonra kentin Türkleşmesi ile tarihi izler bırakmıştır. Türklerin Muş'a yerleşmesiyle bölgenin tarihi kalıntıları ve kültürüyle gezilmesi gereken yerleri vardır. Muş'ta Kışın uzun sürmesiyle zorlu geçen günler ilkbaharın gelmesiyle yerini mis kokulu Lale bahçelerinin eşsiz görüntüsüne bırakıyor.
Muş Tarihi
Muş Şehrinin İsmi Nereden Gelir?
Muş adı bir söylentiye göre; Süryani dilinde suyu bol anlamına gelen “Muşa” dan üretilmiştir.
İkinci söylentiye göre de kenti kuran “Muşet” ten gelmiştir.
Muş'un Tarihi
Malazgirt Meydan Savaşı ile anılan Muş bölgesi topraklarında ilk kez Hurriler ve Mitanniler yaşamışlardır. Malazgirt çevresinde pek çok Urartu Kitabesi bulunmuştur. Medler ve Persler İ.Ö. VII. Yüzyılda bölgeyi ellerinde tutuyorlardı. Büyük İskender’in buradan geçişinden sonra Ermeni Kralları Muş’u kurmuş, Romalılar ve Türk Devletleri sıra ile buralara egemen olmuşlardır.
1916 yılında Rus işgaline uğrayan Muş, aynı yıl içinde geri alınmıştır. İkinci kez yeniden Rus işgaline girmişse de 1917 yılında kesin olarak kurtarılmıştır.
1924 yılında il olduktan sonra 1926 yılında da Bitlis iline bağlı bir ilçe yapılmış olan Muş, 1929’da ikinci kez il olmuştur.
Muş'un Coğrafyası
Muş ili, Doğu Anadolu bölgesinde yer alır. Doğusunda Ağrı, batısında Bingöl, kuzeyinde Erzurum güneyinde de Diyarbakır illeriyle çevrilidir. Muş yüzölçümü 2.604 kilometrekaredir. Yükseklikleri 2000 metreyi aşan dağlar, bunlar arasında yer alan plato yüzeyleri ve Murat Irmağı’nın yatağı boyunca sıralanmış yüksek ovalar ilin başlıca yer biçimlerini oluşturmaktadır.
Güneyde yükselen Güneydoğu Toros Dağları üzerinde Heçreş Dağları, Varto’nun kuzeyindeki Bingöl Dağları, Erzurum il sınırındaki Namorit Dağı, Ağrı yakınındaki Katavin Dağı ve iç kesimlerindeki Kabidin Tepe başlıca yükseltileridir.
Murat Irmağı boyunca sıralanan yüksek ovalar arasında Muş Ovası, Varto Ovası ve Malazgirt Ovası ilin verimli tarım alanlarıdır.
Muş’un İklimi
Muş'ta Karasal iklim hüküm sürmektedir. Yazları kurak ve sıcak, kışları ise soğuk ve karlı geçmektedir.
Muş'un Ekonomisi
Muş ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlin coğrafi ve iklim şartları uygun olmadığı için topraklarında verim azdır. En fazla tahıl ekimi yapılmaktadır.
Muş ilinin başlıca gelir kaynağı hayvancılıktır. Yaylaları ve platoları hayvancılığa müsaittir. İlde beslenen hayvanlar sığır, kılkeçisi, koyun ve kümes hayvanlarıdır. Ayrıca ilde Arıcılık da oldukça gelişmiştir.
Sponsorlu Bağlantılar
Muş Ulaşım
Muş Karayolu Ulaşımı:
Malatya, Elazığ ve Bingöl illerinden geçen karayolu Muş’tan geçerek Bitlis ve Van’a ulaşmaktadır.
Muş Otogarı Telefon Numarası: 0436 212 11 21
Muş Demiryolu Ulaşımı:
Muş’a 1955 yılında demiryolunun gelmesi ile ulaşım sağlanmaktadır.
TCDD Muş Tren İstasyonu Telefon Numarası: 0436 216 11 17 - (Çalışma saatleri: 08.00 - 17.00)
Muş Havayolu Ulaşımı:
Muş Havalimanının il merkezine uzaklığı 18 kilometredir.
Muş Sultan Alparslan Havalimanı Telefon Numarası: 0436 250 00 04
Muş Gezilecek Yerler
Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Muş, tarih bakımından Türklerin izlerini ve yaşam düzenini yansıtan bir şehirdir. Ülkemiz için tarihte önemli bir rol oynayan kentte mutlaka gezilip görülmesi gereken yerler vardır.
Arak Manastırı (Kilisesi): İl merkezine 12 km mesafede bulunan Arak Köyü de yer alır. Roma Dönemine ait yapı günümüzde harap bir şekildedir.
Geleneksel Muş Evleri: Yöreye ait Türk evleri; Anadolu Selçuklularının mimarisini taşımaktadır. Ayrıca o bölgenin yaşam şekillerini yansıtmaktadır.
Muş Kalesi: İl merkezinde bulunan kale görülmesi gereken yerlerden biridir.
Murat Köprüsü: Muş ili Varto ilçesinde yer alır. Selçuklu mimarisi olan bu köprü ziyaret edilmesi gereken yerler arasında yer alır.
Muş Ulu Cami: Şehir merkezinde bulunur. Caminin avlusunda mezarı bulunan Şeyh Muhammed-i Mağribib tarafından yaptırılmıştır. İbadete açıktır.
Yıldız Han: İl merkezinde yer alır. Görülmeye değer bir tarihi yapıdır.
Hamurpet (Akdoğan) Gölü: Varto ilçenin Hamurpet dağlarının eteğinde bulunan gölde birçok kuş türü bulunmaktadır.
Malazgirt Kalesi: Urartular döneminden kalma kale eski adıyla Berber Kalesi; il merkezine 137 km uzaklıkta yer almaktadır. Günümüzde mesire alanı ve park yeri olarak yöre halkı ve gelen ziyaretçilerin uğrak yeridir.
Zafer Anıtı: 1985-1989 yıllarında Kültür Turizm Bakanlığı tarafından Malazgirt Ovasına yapılmıştır. 42 metre yüksekliğindeki anıt sütunlardan oluşur. Sütunların anlamı; Anadolu kapısını, boşluklar da Türklerin Anadolu’ya geçişini temsil etmektedir.
Varto Kayalıdere Ören Yeri: Muş ili Varto ilçesine ise 20 km uzaklıkta bir köyde yer alır. Kale ve taş mezarlar bulunan ören yeri görülmeye değer bir tarihi kalıntıdır.
Hacı Şeref Cami: Selçuklu yapısı olan camii il merkezinde bulunan Arslanlı Han’ın içinde yer alır. Cami günümüzde ibadette açıktır.
Tarihi Murat Köprüsü: Selçuklu mimarisi olan tarihi köprü ışıklandırma sistemiyle aydınlatılmış olup ziyaret edilmesi gereken yerlerdendir.
Muş Yıldızlı Han: Muş ilinin çarşılarından biriydi. Günümüzde harabe şeklinde durmaktadır.
Kayalıdere Antik Kenti: Urartu Kaya Mezarı olarak bilinmektedir. 1965’de yapılan kazılarda şarap küpleri, tapınak, kale, bulunmuştur. Bulunan kalıntıların bazıları Ankara Medeniyetler Müzesinde sergileniyor.
Muş Şenlik ve Festivalleri
Muş Lale Festivali: Her yıl Muş ili Korkut ilçesinde tahmini tarih ile Nisan ayında düzenlenmektedir.
Muş Kar Festivali: Her yıl Muş ilinde tahmini tarih ile Şubat ayında düzenlenmektedir.
Muş'ta Ne Yenir?
Ülkemizin Doğu Anadolu Bölgesi’nde coğrafi konumu itibariyle verimli topraklara sahip Muş ilinde kendine özgü yöresel lezzetleriyle zengin mutfak kültürüne sahiptir. Doğasında yetişen ve ömrü sadece 15 gün olan Muş lalesi; her yıl nisan ayının son mayıs ayının başında Muş ovasında eşsiz görüntüsüyle kendine hayran bırakmaktadır.
Muş ilinin yöresel yemekleri;
Muş köftesi,
Domatesli lahana dolması,
Hez dolması,
Keşkek,
Çorti,
Herse,
Kaburga dolması,
Cağ yemeği,
Kete,
Cavbelek,
Mırtöge,
Kuş konmaz, Ayran aşı ve Muş böreği’dir.
Muş’tan Ne Alınır?
Muş ilini ziyaretinizde sevdiklerinize ve ailenize yöreye özgü eşyalar ve yetişen bitkileri hediyelik olarak Muş ilinde yetişen Cağ sebzesinin salamurası, yöresel el sanatları eşyaları ve Muş balını alabilirsiniz.
Muş Devlet Daireleri İletişim Bilgileri
T.C. Muş Valiliği
Adres: Kültür Mahallesi İstasyon Caddesi Hükümet Konağı Kat:2
Mail: mus@icisleri.gov.tr
Telefon: 0436 212 10 01-02-03
Fax: 0436 212 12 55
Muş Belediyesi
Adres: Minare Mah. Muş Cad. 49100 Muş/Merkez
Santral: 0436 212 12 81 - 0436 212 10 99 - Beyaz Masa: 153
Mail: info@mus.bel.tr - musbelediyebaskanligi@gmail.com
Muş İl Emniyet Müdürlüğü
Adres: Zafer Mah. Erzurum Cad No:120 - MUŞ
E-Posta: musemniyet@egm.gov.tr
Telefon: 0436 216 10 25-26-27
Fax: 0436 216 10 21
Muş Devlet Hastanesi
Adres: Eski Tekel Depoları Yanı, Bitlis Yolu Üzeri Muş/Merkez
Tel: 0436 212 06 70
Fax: 0436 212 13 60
E-Mail: musdh.bsh@saglik.gov.tr
Muş Defterdarlığı
Adres: Hürriyet Mahallesi, İstasyon Caddesi / MUŞ
Telefon: 0436 212 10 38
Posta: musdef@maliye.gov.tr
Muş Tapu Müdürlüğü
Adres: Sunay Mah.Atatürk Bulvarı No:190 MUŞ
Telefon: 0436 280 10 17
Faks: 0436 212 11 55
Email: mus-tsm@tkgm.gov.tr
Muş Kadastro Müdürlüğü
Adres: Sunay Mah. Atatürk Bulvarı Muş Tapu ve Kadastro Binası 2.Kat MUŞ
Telefon: 0436 280 10 13 - 10 31
Faks: 0436 212 11 13
E-mail: mus-km@tkgm.gov.tr
Muş İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü
Adres: Kültür Mahallesi İstasyon Caddesi Hükümet Konağı Kat:1 /Muş
E-Posta: nufus@mus.gov.tr
Telefon: 0436 212 20 56