İkinci El Oto Alım Satım Yetki Belgesi
Ülkemizde son dönemde ikinci el otomobil alım satım piyasasında ciddi oranda fiyat yükselmeleri gözlemlenmektedir. Tüm dünyanın etkisinde olduğu pandemi sebebiyle insanlar toplu taşımadan uzaklaşıp kendi aracı ile seyahat etmeyi tercih etmiş bu da ikinci el araç piyasasını gözle görülür bir şekilde canlandırmıştır.
İkinci el motorlu taşıt sektöründe ticaretin güvenli, hızlı ve kolay yapılabilmesi için; ikinci el otomobil piyasasını kapsayan yenileme ve değişiklikler Ticaret Bakanlığı tarafından 15 Ağustos 2020 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış olup, ikinci el otomobil alım satım işlemlerinde Yetki Belgesi zorunluluğu getirilmiştir. Peki nedir bu yetki belgesi? Nereden alınır? Kimler alabilir?
İkinci El Oto Alım Satım Yetki Belgesi Nedir?
01 Eylül 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe giren düzenlemeye göre; ikinci el motorlu kara taşıtlarının alım satımını ticaret maksatlı olarak gerçekleştiren Gerçek ve Tüzel Kişi Tacirler ile Esnaf ve Sanatkârlar araç alım satımı işleri için Yetki Belgesi sahibi olmak zorundadır. Ticari maksatlı değil de kendi şahsına araç alım satımı yapacak olan vatandaşlar ise kapsam dışında tutulmuştur.
Ayrıca yönetmelik kapsamında bulunan otomobil haricinde, otobüs, kamyon, kamyonet, arazi taşıtı, lastik tekerlekli traktör ve motosiklet gibi motorlu araçların alım satım işini yapan tacirler de yetki belgesi almak zorundadır.
Araç Satış Yetki Belgesini Kimler Alabilir?
İkinci el otomobil alım satımını ticari maksatla gerçekleştiren her bir şirket için ayrı ayrı, Gerçek Kişiler ile esnaf ve sanatkârlar ayrıca Tüzel Kişiler ve Ticaret Şirketlerinin yetkili ortaklarından en az biri, şubeleri varsa Şube Müdürü, Satış veya Pazarlama personelinin “mesleki yeterlilik belgesi” sahibi olması gerekmektedir. Satış ve pazarlama yetkilileri için belirlenmiş olan seviyeler de ayrıca önemlidir.
Araç Alım Satım Yetki Belgesi Nasıl Alınır?
Bu belgeyi almak için Ticaret Bakanlığının yetkilendirdiği üniversitelerin mesleki yeterlilik sınavlarına başvurmak gerekmektedir. Başvurular Kaynes üzerinden yapılacak olup, belirlenen sınav ücretinin yatırıldığı bankanın dekontu yine Kaynes’e iletilecektir. Sınavı kazanan adaylar son olarak belirlenen belge masraf bedelini de ödedikten sonra işletmenin bulunduğu ilin Ticaret İl Müdürlüğü’nden 10 gün içinde mesleki yeterlilik belgelerini alabileceklerdir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi olmayan firmalar noterde araç alım satım işlemlerini yapamayacaklardır.
Araç Alım Satım Yetki Belgesi Başvurusu İçin Gerekli Evraklar
Mesleki Yeterlilik Belgesi için başvuru evraklarına da değinmek gerekirse, T.C. kimlik belgesi fotokopisi, 1 adet vesikalık fotoğraf, sınav harcının yatırıldığına dair banka dekontu, ıslak imzalı başvuru formu (Kaynes), imzalı kullanım sözleşmesi ikinci el oto alım satım yetki belgesi başvurusu için istenmektedir.
Araç Alım Satım Yetki Belgesi Şartları
Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan yenileme kapsamında bir takvim yılı içerisinde 3’den daha fazla araç alım satım işlemi yapılması ticari faaliyet olarak kabul edilmektedir. Satış işlemi sayıları resmi noterlerden alınan verilerle saptanacaktır. Ayrıca alım satımların yalnızca noter kanalı ile yapılması ve güvenli ödeme sistemi zorunluluğu öngörülmüştür. Bu bağlamda kayıt dışı olarak gerçekleştirilen alım satım işlemleri için de ciddi yaptırımlar uygulanacağı yönetmelikte açıkça belirtilmiştir.
Alınacak yetki belgelerinin geçerlilik süresi daha önceki düzenleme kapsamında 5 yıl olarak sınırlandırılmış olsa da Ticaret Bakanlığı yeni düzenlemede bu süreyi geçenlerin yenileme başvurusu yapmasına gerek olmadığını belirtmiştir. Ayrıca yönetmelik hükümlerine uyulmadığı takdirde şirketlerin belgelerinin iptal edileceği ve ilave olarak da para cezası kesileceği belirtilmiştir.
İnternet üzerinden yayınlanan araç satışı ilan sitelerine, yetki belgesine sahip olmayan işletmeler dâhil edilemeyecektir. İnternet siteleri için geçerli olan yönetmelik şartları 01 Ocak 2021 tarihinden itibaren geçerli olacaktır. Normal vatandaşların ticari amaç gütmeyen araç satışı ilanlarına ise herhangi bir sınırlama getirilmemiştir.
Araç Alım Satım Yetki Belgesi Başvurusu
Yetki Belgesi alabilmek için herhangi bir ekstra eğitim şartı aranmamaktadır. Başvuracak yetkilinin 18 yaşını doldurmuş lise mezunu olması yeterlidir. Belge için başvuru İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi (İETTS) üzerinden yapılacaktır. İETTS, ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticaretine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla hazırlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında tasarlanmış bir bilgi sistemidir. Sistem üzerinden Yetki Belgesine yeni başvuru yapılacağı gibi, Yetki Belgesi Sorgulama ve belge yenileme işlemleri de yapılabilmektedir. Aynı zamanda e-Devlet portalı üzerinden de hem Tüzel hem de Gerçek kişi için araç yetki belgesi sorgulamak mümkün olmaktadır. Başvuru yapan şirketlerin sicilinin temiz olması ve geçmişte itibar kaybederek iflas etmemiş olması şartı aranmaktadır. Ayrıca başvuru yapan işletmeler, faaliyet alanında ticaret konusunun yer aldığı işyeri ruhsatına sahip olmalı, ticaret odası veya esnaf odalarına bağlı olmalı, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmalıdır.
Araç Satış Yetki Belgesi İptal Sebepleri
Yetki Belgesine sahip olmak için gereken şartlardan birinin bozulması veya kaybolması durumunda Bakanlıkça verilen süre dahilinde aykırılığın ortadan kalkmaması veya aynı yıl içerisinde tekrarlanması haline Yetki Belgesi iptal olmaktadır. Belgesi iptal edilen işletme yeni belge için 1 yıl süre ile tekrar belge başvurusu yapamaz.
Yeni Yönetmelik İle Birlikte İkinci El Araç Alım Satımındaki Yenilikler
Yeni yönetmelikte araç kiralama şirketlerini de ilgilendiren düzenlemeler bulunmaktadır. Buna göre araç kiralayan işletmenin elindeki araçları satabilmesi için son 1 yıl boyunca kiralama faaliyeti gerçekleştirmiş olması şartı aranmaktadır. Aynı şekilde yetki belgesine sahip olmayan kiralama şirketleri de bir takvim yılı içerisinde en çok 3 araç satışı yapabilecektir.
Araç Satışında Ekspertiz Raporu Şartı: İkinci el araç alım satımında kayıt dışı işlemleri önlemek amacıyla yetki belgesinin yanında ekspertiz raporu şartı getirilmiştir. Konu ile ilgili yönetmelik Resmi Gazetede yayınlanmış olup, 01 Eylül 2020’den itibaren geçerlidir.
Ekspertiz raporunu sadece TSE belgeli ekspertizler verebilecektir. Raporda aracın cinsi, markası, yılı ve modeli bilgileri belirtilecektir. Ayrıca km sahtekarlığını önlemek için ekspertiz raporunda aracın gerçek km’si de belirtilebilmektedir. 160 bin km ve 8 yaş altındaki araçlar için geçerli olacak olan yeni yönetmeliğe göre satış işleminden 3 gün önce ekspertiz raporu almak zorunludur.
Rapor ücreti satıcı işletme tarafından karşılanacak, satış işlemi alıcıdan sebep iptal olursa ücret alıcı tarafından ödenecektir. Satışı yapılan ikinci el araç satış tarihinden itibaren 5000 km ve 3 ay süre boyunca satıcı işletmenin garantisinde kabul edilecektir. Buradaki diğer önemli husus, satışta alıcıya belgelendirilmiş olan hasar ve arızalar garanti kapsamı dışında yer alacaktır.