Mardin Mutfağı

Güneydoğu'nun Zengin Sofrası; Mardin Mutfağı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, başta Mardin olmak üzere Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır ve Siirt gibi birçok farklı kent ile kültür, tarih ve büyük bir mutfak zenginliğine sahiptir. Bu önemli zenginlik içerisinde Mardin, Türkiye'nin 30 büyük şehrinden biri olması ile birlikte dinlerin, kültürlerin ve tarih boyunca medeniyetlerin buluşma noktası olmuştur.

Mardin, mimari yapısı, kültür hazinesi ve görselliği ile birlikte dünyanın tanıdığı en önemli kentlerden biri olurken, aynı zamanda Mardin mutfağı sayesinde de lezzetin doğduğu ve yaşadığı topraklardan birisidir. Et, baharat, bakliyat ve sebzenin bir araya geldiği Mardin yemekleri, dört mevsim kendine has yöntemler ile hazırlanırken, her insanın damak tadına hitap etmektedir.

Anadolu'ya Lezzet Katan Mardin Yemek Kültürü

Medeniyetlerin binlerce yıl öncesinde yerleşmeye başladığı Mardin; Arap, Ermeni, Süryani, Kürt ve Türk toprağı olarak tarih boyunca farklı medeniyetlerin hakimiyetinde yaşamını sürdürmüştür. Yüzyıllardır bir Türk toprağı olan Mardin'de bugün halen farklı milletler ve dinlerden insanlar bir arada yaşarken, Türkiye'nin en eski tarihli ve en turistik kentleri arasında bulunmaktadır. Bu köklü tarih içerisinde yüzyıllardır aynı tarifler ve lezzetle elde edilen sunulan Mardin yemekleri de yerini almaktadır.

Günümüzde Mardin yemeklerine bakıldığında et, hamur işleri, baharatlar, bulgur, sebzeler, yağ ve bakliyatlar bir arada kullanılarak onlarca farklı lezzet ortaya çıkarılmaktadır. Bu lezzetler Türk, Müslüman, Kürt, Süryani ve Arap mutfağından gelen örnekler ile kimi zaman sadece tek bir kültürden kimi zaman kültürlerin birleşiminden ortaya çıkmış ve Anadolu'ya zenginlik katmış yemeklerdir.

Mardin Mutfağında Kullanılan Malzemeler

Mardin mutfağı, temel olarak Güneydoğu Anadolu'nun bir parçasını oluşturmak ile birlikte bu bölgede en fazla kullanılan malzemeler arasında da elbette ki et ve baharat ön plana çıkmaktadır. Bölgede elbette ki herkesin bildiği temel yemekler arasında her kentte farklı tarifler ile yapılan köfteler, bulgur yemekleri, kebaplar, pideler, sulu yemekler ve hamur işleri yer almaktadır. Özellikle kebap, içli köfte ve et yemekleri bölgenin her mutfağında olduğu gibi Mardin mutfağı içerisinde de kendine has malzemeleri ile yer almaktadır.

Bugün Mardin mutfağı içerisinde bulunan tüm yemekler etin farklı bir malzeme ile buluşması sayesinde üretilmiştir denilebilir. Çünkü bu bölgenin halkı yemekte ete aşırı derecede önem verirken, neredeyse etin bulunmadığı hiçbir yemek yoktur. En temel yemek malzemesi olarak et, kimi zaman pilav kimi zaman bir hamur veya sebze ile buluşurken, kahvaltıda dahi tüketilen bir yemeğe katkı sunmaktadır.

Mardin mutfağında et kadar önemli diğer malzeme ise elbette ki bulgurdur. Bölgenin kendi kültürüne uygun bir şekilde üretilen çiğ köfte, içli köfte ve çorbalar içerisinde bulgur her zaman en temel malzeme olarak kullanılmaktadır. Pilavlar, dolmalar, sarmalar ve salatalar içerisinde dahi bulgurun önemli bir yeri vardır. Ayrıca elbette hem et hem bulgur ile birlikte birleşen pul biber başta olmak üzere tüm baharatlar yer almaktadır.

Mardin'de Ne Yenir?

Mardin, Güneydoğu Anadolu'nun en keyifli tarihi bölgelerinden biri olarak turizme katkı sağlayacak kültürel ve antik değerlere sahiptir. Dört mevsim boyunca yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği kentte Zinciriye Medresesi, Deyrulzafaran Manastırı, Mardin Müzesi, Kasımiye Medresesi, Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi, Ulu Cami, Mardin Evleri, Mardin sokakları, Mardin Kalesi, Dara Antik kenti ve sayılamayacak tarihi değer yer alır. Bu değerler ile birlikte Mardin’i ziyaret eden herkesin restoranlar, Mardin evleri ve konaklarında ulaşabileceği Mardin mutfağı lezzetleri yer almaktadır.

Yüzyıllardan bu yana lezzetini hiç kaybetmeden günümüze kadar ulaşmış Mardin mutfağı lezzetleri içerisinde de çok geniş bir listeden bahsetmek mümkündür. Bahsedildiği şekilde temel olarak et, bulgur ve baharatların yer aldığı bu lezzetlerde içli köfte veya yörenin verdiği isimle irok veya zırh eti ile hazırlanmış Mardin kebabı örnek gösterilebilir. Birçok farklı lezzet arasında Mardin'de sembusek, soğan kebabı, kibbe, kaburga dolması, dobo veya zingil gibi yemekler yer almaktadır.

Misafirlere kurulan lezzetli sofralarda Mardin mutfağı örnekleri belirli bir sırayla ikram edilir. Genellikle aperatif olarak sunulan içli köfte, sembüsek, çorbalar ve börek çeşitleri ile birlikte başlayan bu ziyafetlerde et yemekleri bir sonraki aşamaya saklanır. Örneğin, sofraya ana yemek olarak ulaşan soğan kebabı ya da Mardin kebabı en önemli et yemekleri arasında bulunmaktadır.

Mardin mutfağında sofralarda her zaman taze veya kurutulmuş sebzeler ile hazırlanmış dolmalar, sarmalar, kızartmalar ve mevsim sebzeleri ile yapılmış yemekler yer alır. Örneğin, ilkbaharda yapılan erik yahnisi bölgede alluciye olarak adlandırılırken, kuzu eti ile hazırlanan bu yemek ekşimsi tadıyla çok önemli bir lezzet sunmaktadır. Aslında aynı mevsimde taze çağla ve kuzu etinin buluşmasıyla da firkiye olarak adlandırılan yemek hazırlanır.

Mardin mutfağında elbette ki hem yemek sonrasında hem yemek öncesinde, kahvaltıda veya gün içerisinde tüketilebilecek birçok hamur işi de yer almaktadır. Örneğin, bunların ilk örneklerinden biri olan sembusek bir çeşit pide olarak etli veya peynirli üretilmektedir. Kiliçe ise Mardin çöreği olarak bilinirken un, şeker ve süt gibi malzemelerin baharat ile buluşması sayesinde hazırlanır.

Sofranın sonunda sunulan tatlılar arasında da pekmez ile hazırlanmış pratik ama lezzetli unutulmaz harire tatlısı, lokma tarzında bir yapısı bulunan zingil gibi örnekler yer alır. Ayrıca Mardin mutfağında yine bölgenin birçok kentinde tercih edildiği gibi künefe ya da peynir helvası gibi yemekler yer alır. Ayrıca elbette ki her yemekten sonra ve her ziyarette sizlere ikram edilen mırra, Mardin mutfağının en temel içeceğidir.

Mardin İçli Köftesi; İrok

Aslında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde her mutfakta hazırlanan bir lezzet olması ile birlikte içli köfte Mardin'de irok olarak adlandırılır. Dışı bulgurla yoğrulmuş bu köftenin içinde et, soğan ve baharatlar bir araya gelirken, kızartılan köfte sıcak olarak hem kokusu hem lezzetiyle doyurucu bir yapıya sahiptir. Ayrıca aynı lezzet ikbebet olarak farklı bir isme sahip şekilde kızartma yerine haşlama olarak da hazırlanmaktadır.

Mardin Fırınlarından Soğan Kebabı

Mardin'de fırın yemekleri arasında özellikle sonbaharda taze ve küçük soğanlar ile hazırlanan soğan kebabı yer alır. Sıralı olarak dizilen kuzu eti ve soğanların üstüne dökülen taze salçalı su kaynadıkça sebze ve et bu suyu içine çeker ve eşsiz bir lezzet ortaya çıkarır.

Dünyaca Ünlü Mardin Kaburga Dolması

Başlı başına bir spesiyal olan kaburga dolması, bir kuzunun bütün kaburgası ile hazırlanıyor. Üstelik her tarafı et ile kaplı bu kaburganın içini doldurmak için de yine doğranmış kuşbaşı dana eti ve özel baharatlı bir pilav kullanılıyor. Fıstıklı ve üzümlü bu pilav ile birlikte ağır ağır pişmiş kaburga eti hayat boyunca unutamayacağınız bir lezzet ortaya çıkarıyor.

Özel Mardin Dolması: Kıbbe

Kıbbe, bildiğiniz tüm dolmalardan çok daha farklı ve özel bir lezzet olarak işkembeyle yapılıyor. Yani bir işkembe dolması olmakla birlikte kuzu ya da oğlak işkembesinin kullanılmasıyla yine içerisinde et, nane, pirinç, farklı baharatlar ve bazen nohut ile hazırlanan bir dolma harcı yer alıyor.

Keyifli Mardin Lokması: Zıngıl

Zıngıl veya zingil olarak da adlandırılan bu özel lokma, tatlı kızgın yağda kızartılmış nar gibi bir hamur tatlısıdır. Her yemeğin üstüne bir mırra ile birlikte sakinleşmek ve damak tadınızı tamamlamak için seçebileceğiniz bu tatlı, aynı zamanda gün içerisinde gördüğünüz herhangi bir noktada dahi tüketilebilir.

Mardin Sebze Yemekleri

Sebze yemekleri denildiğinde Mardin mutfağında daha önce de bahsedilen çağla ile yapılan firkiye veya ilkbaharda taze yeşil erik ile kuzu etiyle pişmiş bir ekşimsi yahni olan alluciye tercih edilebilir. Yine bir fırın yemeği olan patates kebabı, kuru patlıcanla yapılmış kışlık pirinçli kuru dolma gibi birçok örnek Mardin mutfağında sebze yemekleri arasında bulunmaktadır.

Mardin Ulaşım

Mardin'e Türkiye'nin her yerinden ulaşmak ve Mardin mutfağının eşsiz lezzetlerini tatmak için Mardin Havalimanı sayfamız ile Mardin Otobüs Firmaları sayfamızı inceleyerek size en uygun ulaşım şekline karar verebilirsiniz.